Sebze ve meyve vücudun besin kaynağı olan vitamin ve mineral açısından zengin gıdalardır. Fakat bunları tüketirken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Tüketirken doğru pişirme tekniği kullanmak önemlidir.
Sebze ve meyvelerde ilk dikkat edeceğimiz husus, iyi bir hijyen açısından iyice yıkamaktır. Fakat asla kuruturken gazete kağıdı üzerine koymamalıyız. Özellikle kış aylarına hazırlık yapılırken bu çok sık yapılan bir yanlıştır. Gazete kağıdına serilerek yapılan kurutmalar sebze ve meyveleri kanserojen hale getirir. Kurutma işleminin temiz bez veya kağıtlar üzerinde fırında veya gölge bir yerde olması gerekmektedir.
Peki, sebze pişirirken nelere dikkat edilmeli?
İstanbul gibi metropol bir şehirde yaşıyor iseniz, doğal sebze ve meyve bulmanız biraz pahalıya patlayabilir. Özellikle organik gıdaların pahalı olması insanları mecburen market ve pazarlara yönlendirmektedir. Bu yüzden sebzeleri pişirilmeden önce bol suda yıkanmalı, eğer vaktiniz varsa en az 1 saat sirkeli suda bekletilmeli. Sirkeli su sebzede biriken kimyasal içeriklerden kurtulmasını sağlayacaktır.
Sebzeleri el ile ovalayarak yıkamalı ve kesme işlemi için metal ile kesilmemelidir. (El ile parçalayamayacağınız sebzeler hariç.) Sebzeleri pişirmeden önce parçalamalısınız. Pişirmeye yakın kesilen sebzede C vitamini kaybı az olur. El ile parçalanabilecek sebzeler ıspanak, semizotu, marul, fasulye gibi besinlerin dışında kalan diğer sebzelerde bıçak en az şekilde temas ettirilmeli ve daha büyük parçalarda kesilmeli.
Sebze pişirirken tencere kapağı mümkün olduğu sürece az açılmalı. (öneriler 1-2 kez)
Fazla suda pişen sebzeler yumuşar ve ezilir. Bundan dolayı da sebzenin şekli korunamaz. Mesela ıspanak, kabak patlıcan ve benzeri besinler kısa sürede pişmektedir. Bu besinlerin uzun pişirilmesi ve sık sık karıştırılması hem şeklinin bozulmasına hemde vitamin kaybına neden olmaktadır. Sebzeler kendi suyunu bıraktığı için susuz ya da az suda pişirilmelidir. Ayrıca pişirdikten sonra çok bekletmeden tüketilmesi önerilmektedir.
Yapılan çalışmalarda sebzelerin fazla pişirilmesi sonucunda vitamin kayıplarının olduğu gözlemlenmiştir. Ispanak, marul, semizotu, lahana gibi yaprak sebzelerde pişirme sırasında \% 30- 90 civarı kayıp, C vitamininde \% 70 civarı kayıplar görülmüştür. Yumru sebzelerde patates gibi B vitamini kaybı \%25- 90, C vitamin kaybı ise \% 40-50 arasına çıkabilmektedir.
Sebzeleri tüketirken pişirme tekniklerine dikkat edilmelidir. Bazı sebzelerin hazmı kolay olduğundan dolayı çiğ olarak da tüketebiliriz. Havuç, soğan, kereviz, biber karnabahar, ıspanak, semizotu gibi sebzeleri çiğ ve besin değeri kaybolmadan salatalarda tüketebilirsiniz. Reflü, gastrit gibi sindirim rahatsızlıkları olan kişiler ve sezaryen ile yeni doğum yapmış olan anneler haricinde herkes çiğ sebzeleri rahatlıkla tüketebilir.
Posalı sebzeler kolesterolü düşürdüğü gibi kalp sağlığına da olumlu etkileri olmaktadır. Kabızlık şikayeti olanlarda sebze ve meyvelerin içeriğindeki lif kabızlığı önlediğinden iyi gelmektedir. Bağırsak problemi olanlarda ya da sıkıntılı dönem geçirenlerde fazlaca yaşanan kabızlık sorunu için, taze doğranmış meyveler ya da 1 kase salata yemek bu rahatsızlığa iyi gelecektir.